WAT IS BEGOOCHELING?
Het concept of begrip begoocheling, vooral het Engelse woord ‘glamour’, wordt vaak omschreven als ‘betoverend’, ‘oogverblindend’ of ‘verleidelijk’. Hierbij denken mensen meestal aan een filmster, een schoonheidskoningin of een soort kunstmatige schoonheid die uiterlijk aantrekkelijk en verleidelijk is.
Begoocheling is echter iets veel diepers. In bredere zin verwijst het naar een toestand van illusie of bedrog waarin de werkelijkheid vervormd of verhuld wordt. Dit kan op individueel niveau gebeuren, zoals zelfbedrog, of op collectief niveau, zoals massamedia die een bepaalde werkelijkheid presenteren.
In de boeddhistische filosofie wordt begoocheling of waan vaak geassocieerd met onwetendheid of dingen niet zien zoals ze zijn. Waanideeën zijn de hoofdoorzaak van lijden omdat ze ons gevangen houden in een cyclus van valse waarnemingen en verlangens.
In brede zin houdt begoocheling in dat je verkeerde waarden en overdreven belang toekent aan mensen, situaties en vooral aan onszelf. Zulke vervormde percepties creëren een waasachtige illusoire wereld tussen ons en de werkelijkheid, waardoor het onmogelijk is om de werkelijkheid helder te zien of op een evenwichtige manier te denken.
In wezen is begoocheling een staat van misleiding waarin onze waarnemingen en overtuigingen vervormd zijn. Dit leidt tot een diepgewortelde onwetendheid, waardoor we de ware aard van de dingen niet herkennen. Zulke illusies houden ons gevangen in een cyclus van valse waarnemingen en verlangens, wat uiteindelijk leidt tot lijden en frustratie.
Begoochelingen manifesteren zich op verschillende niveaus. Op individueel niveau manifesteert het zich als zelfbedrog, waarbij we onszelf misleiden over onze capaciteiten, relaties en doelen. Op collectief niveau komt het voor door de invloed van massamedia, sociale normen en culturele verwachtingen, die een vertekend beeld van de werkelijkheid geven.
Het begrip begoocheling omvat aldus de teleurstellingen, misvattingen, verkeerde interpretaties en valse overtuigingen die ons omringen. Begoochelingen zijn fundamenteel emotioneel (astraal) en aangezien de meeste mensen gedreven worden door emoties, zijn begoochelingen sterk aanwezig in ons hedendaagse leven.
In de meest strikte zin is illusie een mentaal fenomeen. Het behoort tot onze mentale perceptie van de werkelijkheid, niet tot de wereld van emoties, fantasieën en verbeelding, waar begoochelingen domineren. Illusies zijn een uitdaging voor degenen die intellectueel aangelegd zijn, ideeën en gedachtevormen misverstaan en verkeerd interpreteren, en niet in staat zijn om helderheid te krijgen op mentaal niveau.
Men kan stellen dat illusies ontstaan door een gebrek aan gevoel voor verhoudingen, vooral door een bevooroordeelde kijk op een bepaald object of een bepaalde situatie. Illusies bevatten vaak elementen van de waarheid of een aspect ervan, maar leggen er te veel of onevenredig de nadruk op ten koste van andere aspecten van de complexe werkelijkheid.
Meer in het algemeen verwijst illusie naar onze cognitieve processen die ons kunnen misleiden. Dit kan gebeuren door selectieve aandacht of ‘confirmation’ bias, waarbij we geneigd zijn informatie te zoeken die bestaande overtuigingen bevestigt en andere informatie negeren. Deze cognitieve illusies vervormen ons denken en belemmeren ons vermogen om objectief te oordelen.
Het opsporen van illusies vraagt om bewust kritisch nadenken en het herzien van onze waarnemingen. Door zelfreflectie en een open houding kunnen we de illusies die ons denken beïnvloeden herkennen en een meer gebalanceerde en heldere kijk op de werkelijkheid ontwikkelen.
